Monarchia

Ph 39v: Book II i, 6 - ii, 7

	ignoratie nebula cluerur sed mor
	tales omnes esse se liberos auiso
	sic usurpantium recognoscent
	[7] veritas autem questionis patere potest non
	solum lumine rationis humane sed et ra
	dio divine auctoritatis que duo
	cum similiter ad unum concurrunt celum
	et terram simul assentire necesse
N	est [8] Igitur fidutie prenotate in
	nixu’s et testimonio rationis et au
	ctoritatis prefretus ad secundam questio
	nem dirimendam ingredior
	[ii][1] POstquam sufficienter
	secundum quod materia patitur de veritate prime
	dubitationis inquisitum est Instat
	nunc de veritate secunde inquirere hoc est
	utrum romanus populus de iure sibi
	adsciverit impii dignitatem Cuius quidem
	inquisitionis principium est videre que sit
	illa veritas in qua rationes inquisitionis
	presentis velut in principium proprium redu
	cantur [2] Sciendum est igitur quod quem
	admodum ars in triplici gradu
	invenitur in mente scilicet artificis
	in organo in materia formata per ar
	te sic et naturam in triplici gradu
	possimus intueri est enim natura in
	mente primi motoris qui deus est
	deinde in celo tanquam in organo
	quo mediante similitudo
	bonitatis eterne in fluitatem
	materiam explicitur [3] Et quem admo
	dum perfectus existente artifice at
	que optime organo se habente
	si contingat peccatum in forma ar
	tis materie tantum imputandum est sic
	cum deus ultimum perfectionis attin
	gat et instrumentum eius quod celum
	est nullum debite perfectionis pa
	ciatur defectum ut ex hiis patet que

	de celo filosophamur Restat
	quod quidquid in rebus inferioribus est pec
	catum ex parte materie subiacen
N	tis peccatum sit et p̄t intentionem
	dei naturantis et celi et quod quidquid
	est in rebus inferioribus bonum tunc
	ab ipsa materia esse non possit
	sola in potentia existente per prius ab
	artifice deo sit et secundario a
	celo quod organum est artis divi
	ne quam naturam comuniter appellant [4] Ex
	hiis iam liquet quod ius cum sit bo
	num per prius in mente dei est
	et cum omne quod in mente dei est sit
	deus iuxta illud quod factum est in ipso
	vita erat et deus maxime se ipsum
	velit sequitur quod ius a deo prout
	in eo est si volitum in deo sit idem
N	sequitur ulterius quod dăna voluntas
	sit ipsum ius [5] et iterum ex hoc se
	quitur quod ius in rebus nichil est
	aliud quam similitudo divine vo
	luntatis unde sit quod quidquid di
	vine voluntati non consonat
	ipsum ius esse non possit et quid
	quid divine voluntati est consonum
	ius ipsum sit [6] quam propter sequere
	utrum de iure factum sit aliquid
	licet alia verba sint nichil tamen aliud
	queritur quam utrum factum sit secundum
	quod deus vult hoc ergo supponatur
	quod illud quod deus in hominum societate
	vult illud pro vero atque sincero
	iure habendi sit [7] Preterea memi
	nisse oportet quod ut philosophus docet in
	primis ad nicommatum non similiter
	in omni materia certitudo querenda est
	sed secundum quod natura rei subiecte reci
	pit propter quod sufficienter argumenta
	sub invento principio procedent